İnsan yüzünde en çok dikkat çeken organların başında göz geliyor. Doğuştan gözü olmayan veya sonradan gözünü kaybetmiş hastaların umudu protez gözler oluyor. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık protez gözleri gerçek bir gözden ayırmak neredeyse imkansız. Deniz Yükselir ile Sağlık Olsun programına konuk olan Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Can Pamukcu, protez göz ile ilgili merak edilen tüm sorulara yanıt verdi.

Protez göz nedir?

Protez göz, herhangi bir sebeple gözünü kalıcı olarak kaybetmiş olan bir kişinin kendi göz boşluğuna özel olarak kalıp alınarak kişiye özel olarak üretilen yapay göz uygulamasıdır. Kaybedilen gözün yerini alan bu yapay gözler, bireyin sosyal hayata kolaylıkla adapte olmasına yardımcı oluyor. Nitelikli olarak hazırlanmış bir protez göz, sosyal iletişim sırasında fark edilmediğinden bireylerin sosyal olarak rahat olmalarını sağlıyor. Biz yaklaşık 15 yıldır protez göz hizmeti vermekteyiz.

Protez göz nasıl hazırlanıyor?

Protez göz, gözünü kaybeden bireyin tüm tıbbi ihtiyaçları giderildikten ve göz yuvası hazır olduktan sonra kişinin gözünün kalıbı alınarak yapılmaktadır. Bu sebeple kliniğimizde öncelikle bir oküloplastik cerrahi bakış açısı ile hasta değerlendirilir. Göz kapakları, göz boşluğu yara izleri, yabancı cisimler ve ek şekil bozuklukları değerlendirilir.

Protez göz uygulaması öncesinde kişinin gözünün cerrahi olarak protez göze hazırlanması gerekir. Çok uzun zaman önce gözünü kaybetmiş bazı hastalarda cerrahi ihtiyacı olmadan gözün bütünlüğü protez göz kullanımı için uygun olabilir. Biz muayenemizde kişinin gözünün uygunluğunun değerlendirdikten sonra protez göz uygulaması için uzmanımızı görevlendiriyorum. Göz protezinin ameliyatsız yapılması uygunsa, ameliyat yapılmadan protez göze geçiyoruz. Kişiye özel göz boşluğunun kalıbı alınarak kişinin gözünün görsel nitelikleri, yani rengi, tonu eklenerek protez göz hazırlanıyor. Merkezimiz hekim denetiminde protez göz uygulaması yapılan özel bir göz kliniktir. Bir protez gözün üretimi için minimum 3-7 iş günü talep etmekteyiz. Kliniğimizde yapılan protezler vücut ile uyumlu en üst düzey bio akrilik malzemeden üretilmektedir. Akrilik protezler kırılmayan, yıllık bakım ihtiyacı olan ve hafifliği sebebiyle göz yuvasına yük vermeyen protezlerdir. Kişiye özel hareketli göz protezi, kişinin göz hareketlerinin uyumuyla hareket edebilen bir yapıdır. Kişiye özel bir protez gözün kullanım ömrü yaklaşık 5 ila 7 yıl arasında değişmektedir.

Protez göz her yaşta kullanılabilir mi?

Erken çocukluk döneminde çocuk kendini bilmeye başladığı, benlik algısının oluştuğu ilk an itibariyle kullanılmalıdır. Protez gözde en erken kullanım 2 yaştır, ortalama 3 yaş arasında da hastalarımıza göz protezi yapmaktayız. Erken dönemde göz protezi kullanımında hafif bir hissetme olmakla beraber sonrasında protez göz gözü yuvasında bir ağrı ve batma hissedilmez. Ağrı yapmaz ve nitelikli olarak hazırlanmış bir protez göz sosyal iletişimde fark edilmez.

Protez göz kullananlar nelere dikkat etmelidir?

Protez göz kullanan bireyler başta sağlıklı gözün ve sonrasında protez göz yuva sağlığı için takip muayenelerine özen göstermelidirler. Biz sağlam gözü yakından takip ederiz. Bu sebeple 6 ayda bir takip öneririz. İlave olarak yılda bir kere merkezimize gelerek protez göz bakımlarını tamamlamaları protezin konforlu kullanımı için önem taşımaktadır. Protez bakımları çok önemlidir. Hastalar bazen bakımları önemsemezler ve sonrasında göz boşluğunda daralma, gözde açık kalma, şiddetli çapaklanma ile gelirler. Bu sebeple ameliyat olmak zorunda olan hastalar mevcuttur. Protez göz bakımı çok önemli ve gerekli bir işlemdir.

Deniz ve havuza girerken yüzme gözlükleri takmalarını önermekteyiz. Gece ve gündüz olarak kullanılan kişiye özel göz protezleri belli periyodik aralıklarla temizlik ihtiyacı için çıkarılıp takılarak tekrar kullanımına devam edebilirler.

Protez göz kendi kendine yerinden çıkıp düşer mi?

Kişinin ameliyatı düzgün yapılmışsa, göz protezi özenle yapılmışsa, göz yapısındaki özel deformitelerin mevcudiyeti yoksa, bir protez göz kendi kendine yerinden çıkmaz ve düşmez.

Bu sebeple nitelikli göz kapağı sağlığı, protez göz kullanımında önem taşımaktadır. Protez gözün kullanımı ile beraber üst göz kapağı ve alt göz kapağını yormayacak olan nitelikli göz protezlerinin kullanımı büyük önem taşımaktadır. Aksi halde gelişecek göz kapağı bozuklukları zaman içinde protez gözün, göz yuvasında tutunabilmesine engel olacaktır.