Ülkemizde son günlerde sıklıkça duyulan ve vakalar tarafından ‘uzun sürdüğü, hemen geçmediği’ belirtilen uyuz hastalığına neden olan Sarcoptes uyuz böceği rahatsızlıkları gün geçtikçe artıyor. Uyuz nedir, nasıl bulaşır, nasıl tedavi edilir gibi soruları Medline uzmanlarından Dr. Ferit Şeyhzade yanıtladı.

Uyuz nedir?

Uyuz hastalığı, kaşıntılı döküntülerle seyreden, insandan insana bulaşmanın da olabileceği, toplu yaşam alanlarında ve kapalı ortamlarda sık görülen; gözle fark edilemeyen bir eklem bacaklı olan Sarcoptes Scabiei Hominis’in neden olduğu parazitik bir hastalıktır.

Kimlerde görülür?

Hastalık kadın, erkek ayırımı yapmadan her iki cinste, tüm yaş gruplarında görülebilir. Ciddi salgınlar yapabilmesi nedeniyle özellikle bakım evleri, yurtlar gibi toplu yaşanan yerlerde daha sık oluşur. Vücut savunma mekanizması iyi olmayan kişilerde ağır seyredebilir.

Uyuz nasıl bulaşır?

Hastalık kişiden kişiye genellikle 15-20 dakikalık bir sürede bile yakın temasla bulaşabilir. Deri teması, cinsel yol ya da ortak eşyaların kullanımı nedeniyle bulaş olabilir.

Belirtileri nelerdir?

Sarcoptes paraziti kişiye geçtikten sonra ortalama 3-6 hafta kuluçka dönemi yaşar ve sonrasında belirtiler oluşmaya başlar. Özellikle geceleri artan, sıcak duş ile şiddetlenen kaşıntı en önemli klinik bulgusudur. El parmak araları, el bileğinin iç yüzü, koltuk altları, kulak arkaları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayaklar lezyonların görülebileceği vücut bölgeleridir. En belirgin semptomu parmaklar arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde görülen, parazitin içinde yaşadığı, gri beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğundaki tünel yapılardır. Bunun dışında deride küçük kabarıklıklar ve sertlikler, su toplamaları ve kepekli-kabuklu lezyonlar yapabilir.

Uyuz hastalığının tedavisi nedir?

Uyuz hastalığının tedavisi kişinin yaşına, bağışıklık sisteminin durumuna göre değişkenlik gösterir. Merhem, krem gibi lokal tedavi unusrları kullanıldığında ilacın tüm vücut bölgelerine uygulanmasına dikkat edilmelidir. Kullanılan çamaşır ve çarşafların 60 derecede yıkanması ve ütülenmesi, yıkanamayacak eşyaların ise, ağzı bağlı olan bir poşet içerisinde ortalama üç gün saklanması parazitin ölmesini sağlayacaktır. Başarılı bir tedavi sonrasında dahi hastalık bulgularının 2-6 hafta kadar devam edebileceği unutulmamalıdır, ‘geçmeyen uyuz hastalığı’ denmesi de bu nedenle olabilir. Aynı yaşam ortamını paylaşan tüm aile bireylerinin, o anda aktif şikayetleri olmasa bile aynı anda tedavi edilmesi gerekir.

Uyuzdan nasıl korunuruz?

Uyuzdan korunmada hijyen en önemli unsurdur. Kişisel korunma için, hasta olduğundan şüphelenilen kişilerle temastan kaçınmak, iç çamaşırı, havlu, nevresim gibi kişisel eşyaların temizliğine dikkat etmek, vücut ile direkt teması bulunan eşyaları ortak kullanmaktan kaçınmak, ev, araba gibi alanların temizliğine dikkat etmek gerekir. Hastalık belirtileri oluştuğunda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.